انواع آسانسور کششی
انواع آسانسور کششی را می توان پرکاربردترین نوع آسانسور مسافری دانست. اغلب آسانسورهای مورد استفاده در ساختمان های چهار طبقه و بیشتر با سیستم کششی طراحی و اجرا شده اند. بیشتر آسانسورهای مورد استفاده در ساختمان های تجاری، اداری و مسکونی، هتل ها، بیمارستان ها و برج ها از انواع آسانسورهای کششی هستند. در یک نوع دسته بندی میتوان انواع آسانسور کششی را به چهار گروه اصلی دسته بندی کرد که عبارت اند از:
- آسانسورهای کششی با موتور گیربکس
- آسانسورهای کششی با موتور گیرلس
- آسانسورهای کششی روملس MRL
- آسانسورهای کششی با عملکرد VVVF
- آسانسورهای کششی وینچ
آسانسور کششی با موتور گیربکس
حرکت در این نوع از آسانسورهای کششی که با وزنه تعادل عمل می کنند با استفاده از یک دستگاه موتور و گیربکس صورت میگیرد. موتور و گیربکس در این نوع از آسانسورها به طریقی مناسب به هم کوپل شده اند. الکتروموتور نیروی الکتریکی را به نیروی مکانیکی تبدیل کرده و موجب چرخش در گیربکس میشود. موتور گیربکس معمولا در بالای چاه آسانسور استقرار می یابد. ولی امکان استقرار موتور گیربکس در پایین نیز وجود دارد. حرکت در این آسانسور ها میتواند با نسبت 1 به 1 یا 2 به 1 صورت گیرد. حداکثر سرعت در آسانسورهای کششی با موتور گیربکس 3 متر بر ثانیه است.
آسانسور کششی با موتور گیرلس
آسانسور کششی با موتور گیرلس Gearless یا بدون گیربکس، نسبت به سیستم های موتور گیربکس جدیرتر هستند. الکتروموتورهای گیرلس آسانسور عموما با سرعت (دور موتور) نسبتا پایین و گشتاور بالا عمل میکنند. ابعاد و وزن این نوع موتورها در مقایسه با موتورگیربکس بسیار کوچکتر و کمتر است. آسانسورهای کششی گیرلس، میتوانند با سرعت تا حدود 20 متر بر ثانیه عمل کنند. عملکرد آنها با کارایی بالاتری همراه است و حرکت نرم تری را در مقایسه با انواع موتور گیربکس دارند.
آسانسورهای کششی با موتور گیرلس به سرعت در حال رشد هستند و جای آسانسورهای با موتورگیربکس را میگیرند. موتورهای گیرلس به دلیل قابلیت ها و ویژگی هایی که دارند در مقایسه با موتورهای گیربکسی محبوبیت بیشتری کسب کرده اند. از نظر قیمت نیز رفته رفته قیمت موتورهای گیرلس به موتورهای گیربکسی نزدیک تر شده و به خوبی در این زمینه قابل رقابت هستند.
آسانسور کششی بدون موتورخانه MRL
آسانسورهای MRL به انواعی از آسانسور اطلاق میشود که بدون موتورخانه نصب میشوند. پیشرانه آسانسورهای کششی روملس لزوما موتور کیرلس است. بزرگترین امتیاز این نوع آسانسور، عدم نیاز به اتاقک موتورخانه است، زیرا موتور داخل چاه (شفت) آسانسور نصب میشود. از سوی مقابل میبایست تمهیدات خاصی برای دسترسی به موتور پیش بینی شود. در هر حال دسترسی به سیستم محرکه برای بازدید، سرویس و تعمیرات پیچیده تر و مشکل تر است. الزامات خاصی در این رابطه بمنظور تامین ایمنی کارکنان سرویس و نصب آسانسور تدوین شده است. تابلوی فرمان در آسانسورهای روملس در بالاترین توقف در کنار چاه آسانسور مستقر میشود.
انواع آسانسورهای کششی با عملکرد VVVF
آسانسورهای کششی با عملکرد VVVF مدت ها است که وارد بازار شده و تقریبا اغلب آسانسورهای جدید کششی با این سیستم اجرا میشوند. در این سیستم الکتروموتور از طریق یک درایو الکترونیک کنترل میشود. درایو با تغییرات ولتاژ فرکانس را تغییر میدهد و از این طریق سرعت گردش موتور کنترل میشود. بدین ترتیب امکان حرکت موتور با هر سرعتی فراهم شده و از این قابلیت برای شروع حرکت و توقف تدریجی و بسیار نرم آسانسور استفاده میشود. همچنین راه اندازی موتور با استفاده از درایو به راحتی انجام گرفته و جریان الکتریکی راه اندازی بالا نخواهد رفت. در آسانسورهای کششی با سیستم فرکانس متغیر، امکان کنترل لحظه ای سرعت موتور و اصلاح آن وجود داشته و بنابراین حرکت آسانسور یکنواخت و بسیار مطلوب خواهد بود.
آسانسور کششی وینچ
انواعی از آسانسور کششی نیز اجرا میشوند که بدون وزنه تعادل و با مکانیزم وینچ (مانند چرخ چاه) عمل می کنند. سادگی این نوع سیستم بزرگترین امتیاز آن است که باعث شده تا در برخی از انواع بالابرهای ساده کاربرد داشته باشد. ولی بطور کلی استفاده از این نوع آسانسور خصوصا در ارتفاع های بلند، با مشکلات عدیده ای همراه خواهد بود. مصرف انرژی بعلت فقدان وزنه های تعادل در مقایسه با سایر سیستم های کششی بسیار بالاتر است.
امروزه کمتر آسانسوری با سیستم وینچ طراحی و نصب میشود. این سیستم بیشتر در بالابرهای باری با ظرفیت و طول مسیر کم مورد استفاده قرار میگیرد. اگرچه اکنون با توجه به مشکلات ساختاری در این نوع سیستم ها کاربرد آن برای بالابرها نیز محل بحث بوده و گرایش های بیشتری برای استفاده از سیستم هیدرولیک در این کاربرد وجود دارد.
انواع آسانسور هیدرولیک
آسانسورهای هیدرولیک را میتوان بر اساس معیارهای گوناگون دسته بندی کرد که در مقاله ای جداگانه بصورت مفصل در همین سایت مورد بررسی قرار گرفته اند. در این بخش مختصرا توضیحاتی درباره دسته بندی انواع آسانسور هیدرولیک ارائه شده است.
انواع آسانسور هیدرولیک فشاری و کششی
انواع آسانسورهای هیدرولیک را می تواند به دو گروه عمده آسانسورهای هیدرولیک کششی و فشاری تقسیم بندی نمود. آسانسورهای هیدرولیک فشاری بیشترین کاربرد را دارند. در این نوع آسانسورها، جک هیدرولیک که برای بالابردن کابین بکار رفته همواره تحت نیروهای فشاری است. بدین ترتیب بالا رفتن جک بمعنای بالارفتن کابین آسانسور است. در آسانسورهای هیدرولیک کششی، برای کمک به حرکت آسانسور از وزنه تعادل استفاده می شود. در این مدل نسبتا غیرمتداول، طراحی سیستم بنحوی است که با پایین آمدن جک کابین آسانسور بالا میرود. امتیاز این روش، صرفه جویی در مصرف انرژی با بهره گیری از وزنه تعادل است.
انواع آسانسور هیدرولیک مستقیم و غیرمستقیم
انواع آسانسور با عملکرد هیدرولیک (فشاری) را می توان به دو گروه عمده دسته بندی کرد. در گروه اول جک بدون واسطه و مستقیم به فریم کابین نصب میشود که به آنها آسانسورهای هیدرولیک با عملکرد مستقیم گفته میشود. گروه دوم انواعی از آسانسور هیدرولیک اند که جک بواسطه طنابهای فولادی یا زنجیر به کابین متصل شده که به آنها آسانسورهای هیدرولیک با عملکرد غیرمستقیم اطلاق میشود. آسانسورهای هیدرولیک عملکرد غیرمستقیم عموما با استفاده از فلکه و طناب فولادی، بنحوی طراحی میشوند که نسبت حرکت جک به کابین 1 به 2 باشد. در این شرایط کورس حرکت جک نصف طول مسیر آسانسور است و سرعت کابین دو برابر سرعت جک.
انواع آسانسور هیدرولیک با جک زیر و جک کنار
موقعیت استقرار جک، مبنای نوعی دیگر از دسته بندی آسانسورهای هیدرولیک است. انواع آسانسور هیدرولیک می توانند بنحوی طراحی شوند که جک هیدرولیک در زیر کابین استقرار یابد یا اینکه جک در مجاورت کابین باشد. آسانسور هیدرولیک با جک در زیر مستلزم حفر چاله ای عمیق در زیر چاهک آسانسور است. آسانسورهای هیدرولیک با جک در کنار بسته به شرایط کار میتوانند از نوع مستقیم یا غیرمستقیم طراحی شوند. برای آسانسورهای با ابعاد و ظرفیت نسبتا بزرگتر، معمولا از دو جک در کنار کابین استفاده میشود.
آسانسورهای هیدرولیک تک مرحله ای یا تلسکوپی
بیشتر آسانسورهای هیدرولیک چه با جک زیر و چه با جک کنار، با استفاده از یک یا دو جک تک مرحله ای عمل میکنند. ساختار این جک ها متشکل از یک شفت و یک سیلندر است. در بعضی شرایط لازم است به جای جک های تک مرحله ای از جک های تلسکوپی استفاده شود. جک های تلسکوپی مورد استفاده در آسانسور میتوانند از نوع دو مرحله ای یا سه مرحله ای باشند. جک های دو مرحله ای دارای دو شفت متحرک و جک های سه مرحله ای دارای سه شفت متخرک هستند که مانند آنتن داخل هم میروند. امتیاز جک های تلسکوپی این است که در حالت جمع شده فضای کمتری اشغال میکنند.
آسانسورهای اسکرو
آسانسورهای اسکرو از جمله انواع آسانسوری هستند که شهرت و رواج کمتری دارند. این نوع آسانسور با بهره گیری از یک شفت رزوه قائم ثابت و مهره متحرک درگیر با آن حرکت میکند. مکانیزم حرکت بطرز باورنکردنی ساده است! یک موتور الکتریکی، مهره متصل به کابین را میچرخاند. چرخش مهره که شفت اسکرو ثابت از داخل آن عبور کرده باعث حرکت کابین در جهت بالا یا پایین میشود.
بکارگیری این سیستم در پروژه هایی با ابعاد کوچک مانند بالابرهای پلتفرم میتواند توجیه فنی و اقتصادی داشته باشد. البته سیستم اسکرو به دلیل محدودیت های ساختاری که دارد هیچ گاه نتوانست با مکانیزم های کششی و هیدرولیک رقابت کند و سهم قابل توجهی در صنعت آسانسور ندارد. با این حال برخی از انواع بالابرهای پلتفرم با ارتفاع کمتر از 2 متر و ظرفیت محدود با این مکانیزم طراحی و اجرا میشوند.
آسانسورهای مغناطیسی
آسانسورهای الکترومغناطیس کاربرد بسیار کم و محدودی دارند. این نوع آسانسور بعنوان از جمله نوآوری های نه چندان دور صنعت هستند که هنوز نتوانسته اند بصورت تجاری و وسیع مورد استفاده قرار گیرند. این نوع آسانسورها بدون سیم بکسل و با استفاده از یک پیشرانه الکترومغناطیس نیرومند عمل می کنند. نکته قابل توجه در این نوع آسانسور قابلیت حرکت در دو راستای عمودی و افقی است. این نوع مکانیزم برای آسانسور توسط شرکت آلمانی تیسن کروپ برای کاربردهایی با ارتفاع بالا توسعه یافته است.
بنظر میرسد هنوز راه زیادی تا بکارگیری تجاری آسانسورهای مغناطیسی پیش روی صنعت آسانسور باشد. بیشتر میتوان این نوع مکانیزم را در مرحله تحقیقاتی ارزیابی کرد، اگرچه برخی از متخصصین اعتقاد دارند توسعه این نوع آسانسورها این صنعت را متحول کرده و چشم انداز روشنی در پیشبرد این تکنولوژی ترسیم مینمایند.
آسانسورهای دنده و شانه
آسانسورهای دنده و شانه کاربردهای خاصی دارند. استفاده از یک آسانسور دنده و شانه برای جابجایی مصالح و نیروی کار در عملیات احداث یک برج بسیار راهگشا و متداول است. این نوع آسانسورهای با استفاده از یک موتور که به کابین ضمیمه شده حرکت می کنند. یک شانه دنده عمودی در تمام طول مسیر در موازات ریل های راهنما تعبیه شده است. حرکت موتور باعث گردش چرخدنده هایی میشود که با دنده های شانه درگیر هستند. این نوع از آسانسورها اغلب در عملیات ساختمانی بکارگرفته میشوند و به همین دلیل به آسانسورهای کارگاهی شهرت یافته اند. همچنین در صنعت این نوع از آسانسور را wall mounted نیز مینامند زیرا در مجاورت دیوار نمای ساختمان نصب میشوند.
آسانسوهای دنده و شانه مدت ها است که بعنوان آسانسورهای مصالح بر در ساختمان سازی (خصوصا ساختمان های بلندمرتبه) مورد استفاده قرار میگیرند. یکی از دلایل اصلی بکارگیری این نوع سیستم در کارگاه های ساختمانی این است که در این نوع آسانسور وزنه تعادل و سیم بکسل وجود ندارد. با این وجود امکان استفاده برای طول مسیرهای بسیار بلند براحتی امکان پذیر است. سازه اصلی و ریل ها بصورت قطعه قطعه در محل پروژه مونتاژ شده و قابلیت افزایش ارتفاع نیز وجود دارد. امکان مونتاژ و دمونتاژ این آسانسورها، یک امتیاز مهم برای شرکت های ساختمانی است. سهولت مونتاژ، این امکان را فراهم میکند تا پس از اتمام پروژه آسانسور را باز کرده و به انبار یا به پروژه دیگر منتقل نمایند.
شرکت آلیماک، یکی از پیشگامان در این صنعت است. گاهی به دلیل شهرت آلیماک این نوع آسانسور را با عنوان آسانسورهای آلیماک میشناسند.
پیشنهاد میکنیم اگر بدنبال تامین یک آسانسور برای ساختمان هستید حتما مقاله 10 نکته مهم پیش از خرید آسانسور را مطالعه کنید.
