پاراشوت آسانسور وسیله‌ای برای محافظت از عملکرد ایمن آسانسور است و در شرایط اضطراری، هنگامی که سرعت کابین آسانسور بیش از سرعت تعیین‌شده توسط گاورنر کابین باشد یا طناب‌های نگه‌دارنده تعلیق بریده شده یا شل است، کابین آسانسور را متوقف کرده و آن را در ریل راهنمای آسانسور نگه می‌دارد. ترمز ایمنی آسانسور نقش موثری در ایمنی آسانسور دارد و معمولاً روی کابین آسانسور یا کادر وزنه تعادل نصب می‌شود.
پاراشوت آسانسور چیست؟
همان‌طور که گفته شد پاراشوت از مهم‌ترین و حساس‌ترین قسمت‌های یک آسانسور است که جزو بخش‌های قابل مشاهده نیست، اما عدم توجه به آن می‌تواند بسیار خطرناک باشد. پاراشوت زمانی که سرعت کابین بیش از حد است، برای نگه داشتن کابین به کار می‌رود و از سقوط کابین جلوگیری می‌شود.
قسمت‌های اصلی سیستم ترمز ایمنی آسانسور کدامند؟
ترمز ایمنی آسانسور اجزای مشخصی دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌شود:
- بدنه اصلی
- قطعات قفل‌کننده که به ریل‌های هدایت‌کننده اتصال داده می‌شود.
- سیستم ترمز
- ابزار ایمنی الکترونیکی
- قطعات اهرم فرمان
- فنرهای نگه‌دارنده
- وسیله‌ای برای اصطکاک انرژی
اگر سیستم پاراشوت و در واقع تجهیزات ایمنی آسانسور به خوبی و با دقت نصب شوند، افراد با آرامش بیشتری از آسانسور استفاده می‌کنند و در صورتی هم که مشکلی پیش بیاید، حل آن راحت‌تر خواهد بود و از ضرر و زیان‌های زیاد جلوگیری خواهد شد.
توضیحاتی در مورد سیستم پاراشوت یا ترمز ایمنی
سیستم پاراشوت یک موضوع مهندسی جامع و برای ایمنی آسانسورها حیاتی است، زیرا به محاسبات دقیق، طراحی و دانش ضابطه‌مند نیاز دارد. این سیستم که از نظر راحتی و ایمنی افراد در آسانسورهای بسیار سریع امری حیاتی است، آنچنان که باید مورد توجه قرار نمی‌گیرد؛ به دنبال سیستم‌های ایمنی ارزان بودن در بازار نشانگر این موضوع است.
در مذاکرات سازندگان و پیمانکاران، «سیستم‌های ایمنی» معمولاً در سایه انتخاب مدل کابین قرار دارند. با این حال قطعاتی که برای کاربر نهایی قابل مشاهده نیست، مانند پاراشوت آسانسور، خطرات احتمالی بیشتری دارند.
شش بخش به‌عنوان اجزای ایمنی آسانسور تعریف شده است. سیستم فرمان و ترمز که دو مورد از آنها هستند، برای حفظ ایمنی در تعامل با یکدیگر کار می‌کنند. وظیفه گاورنر این است که طناب ایمنی را به اندازه کافی کشیده نگه دارد و هنگام شل شدن طناب آسانسور را متوقف کند.
اگر طناب‌های تعلیقی که آسانسور را حمل می‌کنند، بریده شوند و یا سرعت در حرکت به سمت پایین به شدت افزایش یابد، کابلی تنظیم‌کننده که به کابین متصل است کشیده می‌شود. از یک طرف دستگاه ایمنی الکتریکی در سیستم پاراشوت آسانسور، تأمین‌کننده سیستم کششی است و کابین را متوقف می‌کند و از طرف دیگر سیستم پاراشوت تدریجی ریل‌های هدایت‌کننده را نگه می‌دارد.
ساده‌ترین راه برای توقف جسم متحرک
ساده‌ترین راه برای متوقف کردن یک جسم متحرک در یک بازه زمانی خاص، جذب انرژی جنبشی آن و تبدیل این انرژی جنبشی به گرما از طریق اصطکاک است. به‌طور کلی وقتی مکانیزم سیستم پاراشوت فعال می‌شود، نیمی از این سیستم که از طریق فنرها به کابین وصل شده با ریل مماس می‌شود و نیم دیگر آن به ریل از طریق کابین فشار داده می‌شود که اصطلاحاً به آن «غلتک» می‌گویند. نیروی عادی ایجادشده تبدیل به یک اصطکاک می‌شود و شروع به استفاده از انرژی جنبشی کابین می‌کند. این اصطکاک تا زمان توقف کابین ادامه دارد.
عملکرد پاراشوت آسانسور چگونه است؟
پاراشوت را باید بخشی از تجهیزات ایمنی آسانسور دانست. سیستم پاراشوت را باید در دو طرف کابین نصب کرد. زمانی که احتمال سقوط آسانسور وجود دارد، یعنی سرعت پایین آمدن و یا بالا رفتن آسانسور بیش از حد است، پاراشوت به‌صورت اتوماتیک شروع به کار کرده و جلوی حرکت بیشتر کابین را گرفته، کابین را توسط ریل‌های هدایت کننده نگه می‌دارد و از سقوط آن جلوگیری می‌کند.
با افزایش سرعت آسانسور، طناب‌های تعلیق متصل به گاورنر از حرکت می‌ایستند و اهرم متصل به این طناب‌ها کشیده شده و باعث می‌شوند تا کابین به ریل‌ها برخورد کرده و از حرکت بایستد.
انواع پاراشوت آسانسور
مطابق با ساختار متفاوت اجزای ترمز، تجهیزات ایمنی آسانسور را می‌توان به بلوک وی‌شکل، چرخ دنده غیرعادی و غلتک تقسیم کرد. همچنین با توجه به فواصل توقف، می‌توان آن را به پاراشوت لحظه‌ای و پاراشوت تدریجی تقسیم کرد.
پاراشوت تدریجی
پاراشوت تدریجی یک سیستم مکانیکی است و می‌توان آن را بر روی فنرهای نگه‌دارنده پایین یا بالایی سیستم تعلیق کابین نصب کرد. پاراشوت آسانسور مکانیزمی است که در آن با انجام عملیات ترمزگیری روی ریل‌های راهنما، سرعت کابین را کاهش می‌دهد؛ در واقع اثر نیروها روی کابین آسانسور یا وزنه تعادل را کم می‌کند.
از پاراشوت تدریجی برای سرعت‌های بیش از 1.0 متر بر ثانیه استفاده می‌شود و البته اغلب در همه سرعت‌های بالاتر از 0.63 متر بر ثانیه نیز استفاده می‌شود. میزان افزایش نیرو با توقف‌های متعدد محدود شده و بنابراین نوعی اصطکاک مداوم تا زمان توقف کامل کابین، ایجاد می‌شود.
شتاب، میزان سرعتی است که با گذشت زمان تغییر می‌کند. به‌منظور حفظ ایمنی جانی و مالی، شتاب ترمز باید بین 0.2 تا 1 gn باشد. در حالت ایده‌آل ترمز باید با شتاب متوسط 0.6 gn (gn، شتاب گرانشی و برابر با 9،81 متر بر ثانیه است) باشد. ترمزگیری با شتاب بالا به این معنی است که کابین در فاصله زمانی کمی متوقف می‌شود.
به‌عنوان مثال اگر یک آسانسور با شتاب ترمز 1 gn ترمز کند، به‌دلیل کوتاه بودن فاصله زمانی به شدت متوقف می‌شود. اگر شتاب بیشتر شود، ایجاد ترمز ناگهانی پاراشوت آسانسور برای کودکان، افراد مسن، بیماران و زنان باردار خطر بزرگی خواهد بود.
پاراشوت لحظه‌ای
عملکرد پاراشوت لحظه‌ای در سیستم‌های ترمز آسانسور به این شکل است که در آن فنرهای نگه‌دارنده خیلی سریع به ریل‌های راهنما برخورد می‌کنند و کابین آسانسور را متوقف می‌کنند. یکی از انواع پاراشوت لحظه‌ای سیستم غلطکی است. در صورتی که سرعت کابین کمتر از 0.63 باشد، از این سیستم ترمز استفاده می‌شود.
باید گفت در پاراشوت لحظه‌ای بلافاصله ترمز آسانسور عمل می‌کند. در این نوع سیستم نیروی ترمزگیری نامحدود است، بنابراین سیستم ترمز پاراشوت قابل تنظیم نیست و توسط اهرم بالابر غلتکی که دو غلتک را به سمت بالا سوق می‌دهد فعال می‌شود.
آسانسورهای هیدرولیک چگونه کار می‌کنند؟
آسانسورهای هیدرولیک بر اساس یک اصل اساسی کار می‌کنند: برای بالا رفتن، یک پمپ روغن را به داخل سیلندر و پیستون را به سمت بالا هل می‌دهند. برای پایین رفتن، دریچه باز می‌شود و روغن اجازه پیدا می‌کند دوباره به داخل مخزن برود و با استفاده از نیروی جاذبه واگن بالابر به عقب رانده می‌شود.
با بسته شدن شیر، روغن فقط می‌تواند از مخزن به داخل سیلندر برود. هنگامی که شیر باز است، روغن فقط می‌تواند از سیلندر به داخل مخزن برگردد. کنترل‌های موجود در کابین آسانسور باعث می‌شود پمپ کار کند و روغن را به حرکت درآورد. با رسیدن به کف، پمپ خاموش می‌شود و بالابر در بالای پیستون قرار می‌گیرد و روغن آن را در سیلندر گیر می‌اندازد. پاراشوت آسانسور هیدرولیک نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
پاراشوت آسانسور هیدرولیک
توجه به تجهیزات ایمنی آسانسور از مهم‌ترین عوامل در تاسیسات ساختمان است. در صورتی که به آن اهمیت داده نشود، منجر به خسارات جانی و مالی بسیاری خواهد شد. پاراشوت از ابزارهای مهم ایمنی آسانسور است. در آسانسور هیدرولیک، سیستم ترمز پاراشوت به کارسلینگ متصل شده و زمانی که سرعت کابین از حد نرمال بالاتر برود، می‌تواند کابین را روی ریل‌های هدایت‌کننده نگه دارد. در واقع آن را متوقف کرده و مانع از سقوط آن می‌شود.
در آسانسورهای هیدرولیک، جک به‌صورت غیرمستقیم به کارسلینگ اتصال دارد. این جک به هرزگرد متصل است و طناب بکسل هرزگرد از یک سمت به کارسلینگ و از سمت دیگر به زمین اتصال دارد.
تست ترمز ایمنی آسانسور چگونه انجام می‌شود؟
در بررسی عملکرد آسانسور یکی از مواردی که باید تست شود، پاراشوت آسانسور است. این تست نیاز است تا به دقت انجام شود و تمامی قسمت‌ها را باید به درستی چک کرد. در صورتی که آسانسور در حال استفاده است و برق به‌طور ناگهانی قطع شود، سیستم پاراشوت باید به صورت خودکار شروع به کار کند. پس در این سیستم ترمزهای اصطکاکی الکترومغناطیسی به کار گرفته می‌شود.
برای بازرسی رجیستری آسانسورهایی که مطابق با دستورالعمل‌ها نصب شده‌اند، این آزمایشات سیستم پاراشوت در حالی انجام می‌شود که کابین با 125٪ بار اسمی خود بارگیری می‌شود. فاصله ترمز بر اساس فعال‌سازی تنظیم‌کننده سرعت بیش از حد، با سرعت 1 متر بر ثانیه و با فرمول فوق محاسبه می‌شود.
پس از آزمایش پاراشوت آسانسور، کابین به گونه‌ای قرار می‌گیرد که امکان اندازه‌گیری علائم روی ریل فراهم شود. ارتفاع و عرض علامت روی ریل‌ها اندازه‌گیری می‌شود و این موضوع بررسی می‌شود که ترمز در هر دو طرف علامتی برجای بگذارد و ریل را بگیرد. در این صورت وجود هرگونه اعوجاج یا خرابی در کابین مشخص می‌شود. با توجه به نتایج آزمایش بار (وزن)، اگر سیستم پاراشوت حداقل 5 سانتی‌متر و حداکثر 25 سانتی‌متر بلغزد، آسانسوری که با سرعت اسمی 1 متر بر ثانیه ترمز می‌کند سازگار تلقی می‌شود.
به منظور آزاد كردن يك سیستم پاراشوت بر روي کابین، دستوري در جهت مخالف بايد كافي باشد. به این ترتیب باید حالت خود را قبل از آزمایش به‌طور خودکار تنظیم کند و کابین و قاب آن باید از ریل‌ها آزاد شود.
در تست پاراشوت آسانسور چه مواردی بررسی می‌شود؟
در ادامه مواردی که باید در تست پاراشوت آسانسور در نظر گرفته شود ارائه شده است:
- طناب‌های نگه‌دارنده و وزنه تعادل باید به خوبی تست شوند.
- ترمز ایمنی باید با استفاده از الکترومغناطیس و یا الکتروهیدرولیک تست شود.
- اگر برق قطع شود، پاراشوت بلافاصله باید عمل کند.
- ترمز آسانسور را باید بتوان با دست باز کرد و همچنین باید بتوان آن را با فشار دست باز نگه داشت.
- هنگام نصب پاراشوت به فک‌ها باید در حدی آن را سفت کرد که اتصال کامل نداشته باشد.
- اگر دسته پاراشوت ایمنی را نتوان به سمت بالا حرکت داد، باید فنر را چک کرد و دید که آیا جایی برای جمع شدن دارد یا خیر. همچنین پیچ اتصال پاراشوت به یوک ممکن است کج شده باشد که باید این مورد را نیز بررسی کرد. همچنین اگر پیچ بیش از حد سفت شده باشد، دسته نمی‌تواند حرکت کند.
خرید پاراشوت آسانسور
ترمز ایمنی آسانسور از قطعات مهم در تمامی آسانسورهاست و عدم نصب آن می‌تواند منجر به زیان‌های زیاد و جبران‌ناپذیری شود. همچنین در خرید آن باید دقت لازم را داشت تا متناسب با ساختمان و کاربری آسانسور اقدام به خرید شود. در این زمینه می‌توان از نظرات و توصیه‌های طراحان آسانسور استفاده کرد. با توجه به کارکرد و سرعت مجاز تعیین‌شده برای حرکت می‌توان از انواع پاراشوت تدریجی و لحظه‌ای استفاده کرد. پاراشوت لحظه‌ای خود دو نوع غلطکی و شانه‌ای دارد.
لازم به ذکر است که ترمز ایمنی آسانسور را هم می‌توان به‌صورت آنلاین و هم با حضور در فروشگاه‌های تاسیسات ساختمانی خریداری کرد.
نتیجه‌گیری
مکانیزم ترمز ایمنی پاراشوت آسانسور به گونه‌ای است که طراح آسانسور می‌تواند آن را در بالا یا پایین کابین آسانسور قرار دهد. این سیستم زمانی که سرعت حرکت کابین از حد مجاز عبور می‌کند، به طور اتوماتیک عمل می‌کند و کابین را متوقف می‌سازد و از خسارت‌های جانی و مالی جلوگیری می‌کند.
